Πελοποννησιακή Γερουσία
26 Μαΐου 1821 - 30 Μαρτίου 1823Η Πελοποννησιακή Γερουσία, τοπικό διοικητικό όργανο, ιδρύθηκε στις 26 Μαΐου 1821 από τη Συνέλευση των Καλτεζών. Πρώτη της πράξη αποτέλεσε η έκδοση εγκυκλίου διαταγής στις 30 Μαΐου 1821, με την οποία ρυθμιζόταν η περιφερειακή διοίκηση της Πελοποννήσου, συστήνοντας γενικές εφορείες ανά επαρχία και εφορείες ανά χωριό, με κύριο καθήκον τους την παροχή των αναγκαίων εφοδίων στα επαναστατικά στρατεύματα. Η πρώτη αυτή προσπάθεια διοικητικής οργάνωσης βασίστηκε στην παράδοση του κοινοτικού συστήματος, όπως αυτό είχε διαμορφωθεί κατά την τελευταία προεπαναστατική περίοδο. Έδρα της Γερουσίας ορίστηκε από τη Συνέλευση των Καλτεζών η Στεμνίτσα,
και καθήκοντα προέδρου άσκησε ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και γραμματέα ο Ρήγας Παλαμήδης.
Με βάση τη συμφωνία της ίδιας συνέλευσης, η Πελοποννησιακή Γερουσία θα ασκούσε τα καθήκοντά της έως την κατάληψη της Τριπολιτσάς, έδρας της οθωμανικής διοίκησης στην Πελοπόννησο. Αν και αυτή πραγματοποιήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 1821, οι εργασίες της Γερουσίας δεν διακόπηκαν μετά από την de facto αναγνώριση της ισχύος της από τους στρατιωτικούς αρχηγούς. Έτσι τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους στη Συνέλευση του Άργους αποφασίστηκε η συνέχιση των εργασιών της και ψηφίστηκε ο Οργανισμός της (27.12.1821),
βάσει το οποίου κάθε επαρχία υποχρεούνταν να αποστείλει αντιπρόσωπό της στο Σώμα.
Μετά τη Συνέλευση του Άργους, η Πελοποννησιακή Γερουσία συνεδρίασε αρχικά στην Επίδαυρο, ενώ λίγες ημέρες αργότερα η έδρα της μεταφέρθηκε στην Κόρινθο και από τον Φεβρουάριο του 1822 στην Τριπολιτσά. Στη θέση του προέδρου εξελέγη ο Δημήτριος Υψηλάντης, ο οποίος από τα μέσα Φεβρουαρίου 1822 αντικαταστάθηκε από τον επίσκοπο Βρεσθένης Θεοδώρητο, και στη θέση του αντιπροέδρου ο Ασημάκης Φωτήλας. Η Πελοποννησιακή Γερουσία συνέχισε τις εργασίες της έως και την οριστική κατάργηση των τοπικών οργανισμών από τη Β΄ Εθνοσυνέλευση στις 30 Μαρτίου 1823.
Πηγές
ΑΕΠ τ. 3, 54, 73
ΓΑΚ, Α΄ Βλαχογιάννη, φάκ. 2, έγγρ. 10
Δασκαλάκης, 1966α, 222-229
Μάμουκας τ. 1, 105-127
Φραντζής, 1839 τ. 2, 217-218
Βιβλιογραφία
Γριτσόπουλος, 1964
Δασκαλάκης, 1965
Δημακόπουλος, 1966α, 45-50, 80-82, 124-125
Πετρακάκος, 1935 τ. 1, 254-256
Σπηλιάκος, 1961, 57-108