Πληρεξούσιοι Γ' Εθνοσυνέλευσης (Τροιζήνας)

Υπόμνημα εργασίας
 
Η Γ΄ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας απαρτίστηκε από πληρεξουσίους που είχαν συμμετάσχει στις εργασίες της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης στην Επίδαυρο τον προηγούμενο χρόνο, καθώς και από άλλα πρόσωπα που είχαν συμμετάσχει στις συνελεύσεις της Αίγινας και της Ερμιόνης.

Η σύνταξη ενός πλήρους και τεκμηριωμένου καταλόγου των προσώπων που συμμετείχαν στις εργασίες της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης της Τροιζήνας αποτελεί ερευνητική πρόκληση, καθώς δεν υπάρχει επίσημος και αναλυτικός κατάλογος των νόμιμων πληρεξουσίων που έγιναν δεκτοί στις εργασίες του Σώματος και συμμετείχαν σε αυτό. Ο κατάλογος των πληρεξουσίων που ακολουθεί, παρουσιάζει αποκλίσεις –αριθμητικές και ονοματολογικές– από τους εκδεδομένους καταλόγους που περιλαμβάνονται τόσο στο έργο του Απόστολου Β. Δασκαλάκη (Δασκαλάκης, 1966α, 197-9), όσο και στο Μητρώο Πληρεξουσίων, Γερουσιαστών και Βουλευτών 1822-1935 (Μητρώο, 1986, 21-2). Επίσης, θα πρέπει να σημειωθεί ότι ούτε οι εν λόγω κατάλογοι συμφωνούν μεταξύ τους, με τον Δασκαλάκη να καταλήγει σε 169 πληρεξουσίους και το Μητρώο σε 190. Οι αποκλίσεις αυτές είναι αποτέλεσμα της μεθοδολογικής επιλογής που υιοθετήθηκε στην κάθε περίπτωση για τη σύνταξη των καταλόγων. Έτσι, ενώ ο Δασκαλάκης χρησιμοποίησε ως βάση για τον κατάλογό του τις υπογραφές του Πολιτικού Συντάγματος της Ελλάδος (ΑΕΠ τ. 3, 663-5), το Μητρώο χρησιμοποίησε ως βάση την Επιστολή που απέστειλε στις 6 Απριλίου του 1827 η Εθνοσυνέλευση προς τον Ιωάννη Καποδίστρια ανακοινώνοντάς του την εκλογή του ως Κυβερνήτη της Ελλάδας (ΑΕΠ τ. 3, 453-5).

Τα δύο παραπάνω έγγραφα είναι αναμφίβολα ιδιαίτερα σημαντικά για τη συγκρότηση ενός καταλόγου πληρεξουσίων της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης της Τροιζήνας. Αφενός, το Πολιτικό Σύνταγμα της Ελλάδος, ως το σημαντικότερο κείμενο της Εθνοσυνέλευσης έχει θεωρηθεί ότι συγκέντρωνε το σύνολο των υπογραφών των πληρεξουσίων (ΑΕΠ τ. 3, 665). Αφετέρου, η επιστολή προς τον Καποδίστρια συγκεντρώνει τον μεγαλύτερο αριθμό υπογραφών (190) από κάθε άλλο κείμενο της Εθνοσυνέλευσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι από αυτά τα 190 πρόσωπα, 20 υπογράφουν για μία και μόνη φορά, γεγονός που σε συνδυασμό με τον πανηγυρικό χαρακτήρα της επιστολής, δημιουργούν αμφιβολίες για το κατά πόσο τα πρόσωπα αυτά μπορούν να θεωρηθούν νόμιμοι πληρεξούσιοι ή απλώς πρόκειται για πρόσωπα που παρευρίσκονταν στις εργασίες της Εθνοσυνέλευσης. Πρόκειται για τους εξής: Τριπόλεως Δανιήλ, Κανέλλο Παπαγιαννόπουλο (Δεληγιάννη), Ρέοντος Διονύσιο, Ανδρέα Ζαΐμη, Αναγνώστη Ζαφειρόπουλο, Δαμαλών Ιωνά, Ανδρούσης Ιωσήφ, Κωνσταντίνο Κανάρη, Γεώργιο Κουντουριώτη, Λυκούργο Κρεστενίτη, Νικόλαο Κρίτζο, Γεράσιμο Κώπα, Δημήτριο Μελετόπουλο, Ευαγγελινό Παπαΐωάννου, Δημητράκη Τζιγκουράκου, Βασίλειο Χρηστόπουλο. Επίσης, την επιστολή προς τον Καποδίστρια υπογράφει και ο Νικόλαος Σπηλιάδης, γραμματέας της Εθνοσυνέλευσης, καθώς και τα τρία μέλη της Αντικυβερνητικής Επιτροπής. Παρά τις επιμέρους αμφιβολίες, τα πρόσωπα αυτά επιλέχθηκε να συμπεριληφθούν στον κατάλογο που παρατίθεται, καθώς σύμφωνα με τη μεθοδολογία που ακολουθήθηκε, σε αυτόν περιλήφθηκαν τα πρόσωπα των οποίων η υπογραφή εντοπίζεται στα επίσημα κείμενα του Σώματος, η οποία και τεκμηριώνει τη συμμετοχή τους σε αυτό –μεθοδολογία που υιοθέτησε παλαιότερα και η Τόνια Κιουσοπούλου στην τεκμηριωμένη μελέτη της για τη Β΄ Εθνοσυνέλευση (Κιουσοπούλου, 2018).

Για τη σύνταξη του κατάλογου που παρατίθεται στη συνέχεια μελετήθηκαν τα δύο παραπάνω κείμενα, ενώ λήφθηκαν υπόψη και οι υπογραφές των προσώπων σε Πρακτικά των συνεδριάσεων της Εθνοσυνέλευσης και σε Ψηφίσματά της. Επίσης, η μελέτη των πηγών συνοδεύτηκε από την αξιοποίηση της αδημοσίευτης έρευνας που πραγματοποιεί τα τελευταία χρόνια στη Βιβλιοθήκη της Βουλής ο Σωτήρης Λεβέντης, καθώς και της αδημοσίευτης έρευνας για το πολιτικό προσωπικό της Επανάστασης, την οποία είχε πραγματοποιήσει στο παρελθόν η Τόνια Κιουσοπούλου στο πλαίσιο του Ιστορικού Αρχείου Ελληνικής Νεολαίας. Με βάση τα στοιχεία που προέκυψαν καταρτίστηκε ο κατάλογος των 225 προσώπων που παρατίθεται.