Νοταράς Πανούτσος

Οικονομόπουλος Αναγνώστης
21st November 2018
Νικόλαος, ιερεύς οικονόμος
8th December 2018

Προσωπογραφία Πανούτσου Νοταρά.

Υπογραφή Πανούτσου Νοταρά

Νοταράς Πανούτσος

Γέννηση: Τρίκαλα 1752Θάνατος: Τρίκαλα 1849
Ο Πανούτσος Νοταράς, γόνος προυχοντικής οικογένειας, γεννήθηκε στα Τρίκαλα Κορινθίας στις 31 Μαρτίου του 1752. Τα πρώτα γράμματα έλαβε στην ιδιαίτερη πατρίδα του και, μολονότι δεν ακολούθησε συστηματικές σπουδές, απέκτησε σημαντική κλασική παιδεία. Στη Φιλική Εταιρεία μυήθηκε από τον Γεώργιο Καλαρά στις 5 Νοεμβρίου 1818. Αν και κατά τη διάρκεια των πρώτων μηνών μετά την έναρξη της Επανάστασης η οικογένεια Νοταρά επέδειξε σοβαρές επιφυλάξεις για το επαναστατικό εγχείρημα, από το καλοκαίρι του 1821 συμμετείχε ενεργά σε αυτήν. Τον Δεκέμβριο του 1821 η Πελοποννησιακή Γερουσία απέστειλε τον Πανούτσο Νοταρά ως πληρεξούσιο Πελοποννήσου στην Α΄ Εθνοσυνέλευση, η οποία τον διόρισε μέλος της επιτροπής για την κατάρτιση του πρώτου συντάγματος. Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της Εθνοσυνέλευσης, στις 15 Ιανουαρίου 1822, διορίστηκε από το Εκτελεστικό Σώμα πρώτος υπουργός Οικονομίας, θέση την οποία διατήρησε έως τον Απρίλιο του 1823, οπότε συμμετείχε στη Β΄ Εθνοσυνέλευση. Ως μέλος της τελευταίας διορίστηκε στην εννεαμελή επιτροπή που συνέταξε την προσωρινή ποινική νομοθεσία βάσει του βυζαντινού δικαίου. Στη συνέχεια εξελέγη παραστάτης Κορίνθου στο Β΄ Βουλευτικό (1823) και από τον Ιούλιο έως τον Νοέμβριο του ίδιου έτους προήδρευε «επιτροπικώς» στις συνεδριάσεις του Σώματος μετά από την παραίτηση του προέδρου Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου και την παράλληλη απουσία του αντιπροέδρου του Σώματος επίσκοπου Βρεσθένης Θεοδώρητου. Στις 12 Ιουλίου 1824 παραιτήθηκε από το Βουλευτικό, προκειμένου να διοριστεί δύο ημέρες αργότερα μέλος του Εκτελεστικού, παραμένοντας στη θέση αυτή έως τη λήξη της περιόδου (Οκτώβριος 1824). Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους εξελέγη παραστάτης στο Γ΄ Βουλευτικό, αντιπροσωπεύοντας την επαρχία Κορίνθου, και αναδείχθηκε πρόεδρος του Σώματος. Τον Απρίλιο του 1826 συμμετείχε ως πληρεξούσιος Κορίνθου στην Γ΄ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου, τα μέλη της οποίας κατά την πρώτη συνεδρίασή της τον εξέλεξαν πρόεδρό της. Ακόμη, η Εθνοσυνέλευση τον εξέλεξε μέλος της Επιτροπής της Συνελεύσεως και ανέλαβε τα καθήκοντα του προέδρου της μετά από τον θάνατο του μητροπολίτη Παλαιών Πατρών Γερμανού (30.5.1826). Μετά την άφιξη του Ιωάννη Καποδίστρια διορίστηκε από τον Κυβερνήτη πρώτος πρόεδρος του Εφετείου Ναυπλίου. Αργότερα, τον Δεκέμβριο του 1831 διετέλεσε πρόεδρος στην Δ΄ κατ’ επανάληψιν Εθνοσυνέλευση, ενώ λίγους μήνες αργότερα συμμετείχε στην Δ΄ κατά συνέχειαν Εθνοσυνέλευση (Ιούλιος 1832), η οποία, επίσης, τον εξέλεξε παμψηφεί πρόεδρο. Μία δεκαετία αργότερα, μετά το συνταγματικό κίνημα της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, εξελέγη πρόεδρος της Α΄ Εθνικής Συνέλευσης και, ενώ διατήρησε την τιμητική αυτή θέση, λόγω της προχωρημένης ηλικίας του τα προεδρικά καθήκοντα ασκούσαν οι εκλεγμένοι αντιπρόεδροι. Κατά τη λήξη των εργασιών της Εθνοσυνέλευσης του 1843 ο Όθωνας απένειμε στον Πανούτσο Νοταρά τον Μεγαλόσταυρο, ενώ λίγους μήνες αργότερα διορίστηκε γερουσιαστής (16 Ιουνίου 1844), χωρίς ωστόσο να συμμετάσχει στις εργασίες του Σώματος. Απεβίωσε στα Τρίκαλα Κορινθίας στις 18 Ιανουαρίου 1849 και του αποδόθηκαν τιμές από τη Βουλή και τη Γερουσία.

Προς τον ευγενέστατον βουλευτήν κύριον Πανούτσον Νοταράν

Εγνωρίζει μεν, κύριε, το Βουλευτικόν το μετριόφρον ιδίωμά σας, εγνωρίζει δε εν ταυτώ και το μέγεθος του χρέους του, διό και βιάζεται να εκθέση προς την ευγενίαν σας την εξ ευγνωμοσύνης πηγάζουσαν ειλικρινή ομολογίαν, και όσον περί των άλλων πατριωτικών σας εκδουλεύσεων εις το Έθνος, του τε σεβαστού υποκειμένου σας και απάσης της ευγενεστάτης οικογενείας των Νοταράδων, μείζον ή όσον ο νυν καιρός και περίστασις να εκθέση χρειάζεται· διό και περιορίζεται το Βουλευτικόν κατά το παρόν εις μόνον το να ομολογήση επισήμως την ευχαρίστησιν και ένεκα αυτής την προς την ευγενίαν σας υποχρέωσιν διά το διάστημα τούτο, καθ’ ο εκτελέσατε επιτροπεύοντος εις το Σώμα, εν τοιαύτη μάλιστα κρισίμω περιστάσει, καθ’ ήν πάντα δεύτερα του κοινού συμφέροντος ηγούμενος, και οδοιπορίας και θαλασσοπορίας ανεδέχθητε, και κακοπαθείας υπενέγκατε, και το πάντων επαινετώτατον, μειγνύοντες την εκ φύσεως πραότητά σας με την εκ της πολυπειρίας και του γήρατος γνώσιν εις το βουλεύεσθαι και ευθετείν τα της Πατρίδος πράγματα, εστέψατε με την ορθήν κρίσιν και σύνεσιν, ώστε εις μεν τας καρδίας ημών απάντων των βουλευτών ανεγείρετε στήλην αιωνίας μνήμης, εις δε τα πρακτικά του Σώματος εγχαράξατε τύπον και υπογραμμόν, όπως και οι μεταγενέστεροι μάθωσιν, ότι ην και άλλοτε εν τοις καθ’ ημάς χρόνοις εν Ελλάδι επίτροπος προέδρου, και άλλος Νέστωρ «ου από στόματος γλυκίων μέλιρος ρέεν αυδή, εν δε γε πραπίδεσιν Διί μήτιν ατάλαντος», [Ιλιάς Α249, Β636] ο ευγενέστατος Πανούτσος Νοταράς.

Τη 22 Νοεμβρίου 1823 εν Άργει

Ευχαριστήρια επιστολή του Βουλευτικού

ΑΕΠ τ. 2, 651-652.

Πηγές:
ΑΕΠ τ. 2, 262, 319, 331, 530, 539, 652
ΑΕΠ τ. 3, 19, 20, 35, 43, 68, 77, 151, 176
ΑΕΠ τ. 5, 310, 314, 352
ΑΕΠ τ. 6, 189, 190, 273, 276
ΑΕΠ τ. 7, 3, 10
ΑΕΠ τ. 8, 8
ΑΕΠ τ. 9, 165-167
ΑΕΠ τ. 20, 109, 111
ΓΑΚ, Εθνικό Ταμείο, φάκ. 28, έγγρ. 16
ΕΒΕ, Αρχείο Αγωνιστών κ. 149, φάκ. 75
Μάμουκας τ. 1, 124
Μέξας, 1937, 23
Μπακαδήμα, 2009, 21, 25, 62
Νοταράς, 1846
ΠΕΣ, 1-3, 16
ΠΣΓ, Περίοδος Β΄-Σύνοδος Β΄, 65
ΠΣΒ, Περίοδος Β΄-Σύνοδος Β΄ τ. 1, 401, 422
Τρικούπης, 1849
ΦΕΚ, 1844 φ. 20
Βιβλιογραφία:
Γούδας, τ. 7, 249-261
Κουτίβας, 1968, 261-274
Μακρυδημήτρης, 2009, 57-60
Νικολάου, 2009, 357
ΠΒΛ τ. 2, 259-260
Φωτόπουλος, 2005, 96-97